فهرست
صنعت گردشگری در ایران نیم درصد اشتغال را به خود اختصاص داده، این در حالی است که به دلیل تنوع بالایی که در ایران وجود دارد، با توسعه زیرساخت‌ها گردشگری می‌توان باعث کاهش بیکاری، افزایش درآمد و ورود ارز به کشور شد. یکی از مواردی که در جذب توریست و افزایش سفر تاثیرگذار خواهد بود طرح توجیهی اقامتگاه بوم‌گردی است که در این مطلب به طورکامل به آن خواهیم پرداخت.
برای دانلود طرح توجیهی بوم گردی سال ۱۴۰۳ کلیک کنید
بوم‌گردی به انگلیسی Ecotourism (اکوتوریسم) به سفری گفته می‌شود که به منظور بازدید از جاذبه‌های گردشگری با هدف احترام به طبیعت، فرهنگ و سنت هر منطقه انجام می‌گیرد.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی به خانه‌هایی گفته می‌شود که گردشگران و توریست‌ها می‌توانند در یک محیط بکر، طبیعی و بومی اقامت داشته باشند. طراحی این خانه‌ها به‌گونه‌ای است که نشان‌دهنده سنت، بافت تاریخی و فرهنگ و آداب آن منطقه باشد.
با این‌که ساخت و اقامت در مکان‌های بکر و تاریخی به شیوه بومی سنی نزدیک به ۳۵ سال دارد، اما امروزه احداث و راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی تبدیل به یکی از مهم‌ترین روش‌های کسب درآمد جهانی و کسب و کارهای کوچک بر پایه صنعت گردشگری شده است.
طرح اقامتگاه بوم‌گردی در صنعت گردشگری اروپا باعث ایجاد ۳ میلیون کسب و کار شده که به‌طور متوسط هر شغل، اشتغال ۶ نفر را درپی‌داشته است.
در ایران نیز اقامتگاه‌های بوم‌گردی چند سالی است که در روستاهای اطراف شهرهای ایران ایجاد شده و سازمان‌های متولی از آن استقبال و حمایت می‌کنند.
طرح توجیهی اقامتگاه بوم گردی کمکم می کند با ورود به بخش بوم‌گردی و توجه به آن نه تنها می‌تواند باعث ایجاد شغل پرسود برای کارآفرینان و رونق کسب و کارهای محلی شود، بلکه باعث جذب گردشگران از سراسر جهان به مکان‌های سنتی و بومی ایران خواهد شد که به رشد صنعت توریسم و گردشگری کمک فراوانی می‌کند.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی با توجه به منطقه سفر و نوع زندگی افراد محلی می‌تواند بسیار متفاوت باشد. به همین خاطر این نوع اقامتگاه‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
این نوع اقامتگاه‌های بوم‌گردی، در واقع مدل‌هایی از خانه‌های محلی و سنتی در هر شهر و کشور هستند که بیشتر توسط افراد بومی اداره می‌شود. معمولاً این سکونتگاه‌ها خانه‌ای بازسازی شده از محل زندگی خود اشخاص محلی بوده که با توجه به فرهنگ و بافت تاریخی میزبان مسافران می‌شوند.
این اقامتگاه‌ها با هدف حفظ محیط زیست و عدم تخریب مناطق خاص طراحی و ساخته می‌شوند. ساخت اقامتگاه‌های بوم‌گردی در مناطق حفاظت شده علاوه بر نظارت بهتر بر رفتار گردشگران، باعث می‌شود تا بازیدکنندگان زمان بیشتری را در این مناطق بگذرانند و جذب بیشتر توریست و مسافر را نیز در پی دارد.
بیشتر اقامتگاه‌هایی که در دل طبیعت و روستاها، محل سکونت مردم بومی هستند، به عنوان اقامتگاه طبیعی شناخته می‌شوند. معمولاً این نوع اقامتگاه‌ها قوانین دست و پاگیر زیادی ندارند اما برپایه استانداردهای بوم‌گردی عمل و اداره می‌شوند. خدمات در این نوع اقامتگاه‌ها بسیار محدود و برپایه زندگی سنتی است.
در دنیا ساختمان‌هایی با توجه به بافت تاریخی هر منطقه، با هدف جذب گردشگر برای اجتماعهای کوچک که قصد زندگی و اقامت طولانی مدت با هزینه مناسب دارند ساخته می‌شود. بیشتر این مکان‌ها در مزرعه یا روستا با هدف کمک به افراد محلی ایجاد شده که معمولاً کیفیت و خدمات متوسطی دارند.
این اقامتگاه‌ها که بسیار ساده و در دل طبیعت یا مکان‌های تاریخی، فرهنگی، زیارتی و … هستند و به صورت خصوصی توسط افراد محلی و بومی اداره می‌شوند. افراد بومی که مشغول زندگی، کشاورزی، دامپروری و … هستند از مسافران پذیرایی می‌کنند و گردشگران مثل اعضای خانواده در کنار اهالی آن منطقه مشغول به کار می‌شوند. این نوع اقامتگاه‌ها در ایتالیا بسیار رایج است.
توجه داشته باشید در ایران اقامتگاه‌های بوم‌گردی شامل خانه‌ها و کاروانسراهای قدیمی، سیاه چادرها، کپرها، خانه‌های صخره‌ای و غارنشینی نیز می‌شود.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی یکی از مشاغلی است که ورود به آن نه تنها سودآوری فراوانی به همراه دارد، بلکه تضمین‌کننده یک شغل طولانی مدت خواهد بود. با این حال برای این‌که بتوانید در این عرصه موفق شوید باید به برخی از نکات دقت کنید. (در طرح توجیهی بوم‌گردی به تفصیل به عوامل موفقیت در این کسب و کار پرداخته شده است.)
۱- دکوراسیون و طراحی بومی؛ طراحی اقامتگاه‌های بوم‌گردی باید مطابق با معماری سنتی و بافت تاریخی هر منطقه باشد.
۲- نحوه‌ی پذیرایی از مسافران؛ میزبانان اقامتگاه‌های بومی باید لباس محلی پوشیده و بتوانند فرهنگ، تاریخ، سنت و .. در مورد منطقه را به گردشگران منتقل کنند. همچنین باید مکانی برای ارائه و عرضه محصولات فرهنگی، سنتی و صنایع دستی آن منطقه وجود داشته باشد.
۳- خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها؛ در اقامتگاه‌های بوم‌گردی خبری از ظرف‌های لوکس و غذاهای آن‌چنانی نیست. بلکه میزبان براساس غذاها سنتی و محلی آن منطقه از مسافران پذیرایی می‌کنند.
۴- توجه به محیط زیست؛ با توجه به این‌که اقامتگاه‌های بوم‌گردی به منظور حفظ محیط زیست بازسازی و احداث می‌شوند، باید حتما نکات زیر را رعایت کنید:
۵- خدمات بهداشتی- رفاهی؛ اقامتگاه‌های بوم‌گردی معمولاً کوچک بوده و قسمتی از خانه افراد بومی و یا خانه‌های بازسازی شده هستند. این سکونت‌گاه‌های گردشگری باید شرایط زیر را داشته باشند:
اگر خانه‌ای قدیمی دارید که سال‌هاست خاک می‌خورد یا مکانی دارید که می‌توانید بخشی از آن را در اختیار مسافر و گردشگران قرار دهید، برای راه اندازی کسب و کار کوچک خود و احداث اقامتگاه بوم‌گردی تردید نکنید. برای شروع این کار باید ابتدا به سازمان میراث فرهنگی منطقه مراجعه و طبق بخش‌نامه مراحل بعدی را اجرا کنید.
پس از اتمام فرآیند احداث یا بازسازی ساختمان، متناسب با درجه درخواستی برای واحدها پروانه بهره‌برداری موقت شش ماهه صادر می‌شود.
براساس ضوابط و آیین‌نامه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، یک اقامتگاه بوم‌گردی می‌تواند شامل دو یا چند مجموعه اقامتی باشد، به شرطی که این مجموعه‌ها از مدیریت واحدی برخوردار بوده و ارتباط فیزیکی و دسترسی آسان میان مجموعه‌ها وجود داشته باشد.
توجه داشته باشید که بازسازی ساختمان‌های تاریخی و میراثی به عنوان اقامتگاه بوم‌گردی، مبتنی بر موافقت معاونت میراث فرهنگی است.
محل اقامتگاه بوم‌گردی نباید در نواحی خدماتی، تجاری و مسکونی طرح تفصیلی شهرها باشد. همچنین باید دور از مراکز تولید سروصدا، تاسیساتی، مراکز آموزش نظامی، بیمارستان‌ها، تعمیرگاه‌های بزرگ، مدارس و پمپ بنزین باشد.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی تحت‌نظر سازمان میراث فرهنگی اداره و خدمات و بهداشت آن‌ها به صورت دوره‌ای بازدید و کنترل می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود تا گردشگران و توریست‌ها با اطمینان خاطر به این مراکز مراجعه کنند. با این حال راه‌اندازی و اجرای طرح توجیهی بوم‌گردی دارای مزایا و ویژگی‌های دیگری نیز بوده که عبارتند از:
عمده‌ترین هزینه ساخت اقامتگاه بوم‌گردی زمین یا ساختمان است که حداقل اقامت ۴ نفر را پاسخگو باشد.
توجه داشته باشید که شما اگر خانه‌ای دارید که دو یا بیشتر واحد دارد را می‌توانید پس از تائید سازمان گردشگری و میراث فرهنگی به عنوان اقامتگاه در اختیار مسافران قرار دهید.
هزینه بعدی برای ساخت اقامتگاه و بازسازی مکان مورد نظر است که براساس فضای در اختیار امکانات احداثی می‌تواند متفاوت باشد.
به عنوان مثال برای شروع یک قطعه زمین ۱۰۰۰ متری را در نظر بگیرید، علاوه بر هزینه خرید زمین در روستا یا شهر مورد نظر، هزینه خاک‌برداری، دیوارکشی، فضای سبز، احداث ساختمان اداری، اتاق اسکان، پذایریی، سرویس بهداشتی و حمام، نمازخانه، سالن پذیرایی سنتی را دارد.
البته همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم اگر خانه‌ای قدیمی داشته باشید، هزینه‌ها فقط صرف بازسازی خواهد شد. علاوه بر هزینه ساخت اقامتگاه بوم‌گردی، هزینه‌های دیگر عبارتند از:
– هزینه ملزومات اداری و رفاهی
– هزینه اولیه برای تجهیزات اتاق‌ها
– هزینه‌های مصرفی مانند آب، برق و …
– هزینه‌های خوراکی و پذیرایی
– هزینه استخدام
البته نگران نباشید، سازمان‌های مربوطه، به منظور حمایت از صنعت گردشگری از کارآفرینانی که قصد راه‌اندازی و احداث اقامتگاه‌های بوم‌گردی دارند، پشتیبانی کرده و وام‌های مناسب و با تنفس را در اختیار آنان قرار می‌دهند. (در طرح توجیهی گردشگری روستایی مراحل و مدارک مربوط به دریافت وام به تفصیل آمده است.)
توجه داشته باشید که هزینه راه‌اندازی اقامتگاه بوم‌گردی براساس نوع آن می‌تواند متفاوت باشد، به عنوان مثال اقامتگاه بوم‌گردی براساس چادرنشینی یا کپر دیگر نیازی به ساخت و احداث ندارد و در نتیجه به شدت مبلغ اولیه کاهش می‌یابد.
در طرح توجیهی گردشگری روستایی، به میزان سرمایه اولیه، سود و هزینه‌های این کسب و کار پرداخته شده است. با این حال سود حاصل از این شغل بسیار قابل توجه بوده و در مدت کوتاهی سرمایه اولیه بازمی‌گردد. به عنوان مثال اگر شما ۲۰۰ میلیون را صرف بازسازی مکان موردنظر خود کنید در ظرف مدت یک‌سال نزدیک به ۸۰ درصد هزینه‌ها، با اجاره اتاق و پذیرایی از میهمانان برمی‌گردد.
توجه داشته باشید که در کنار اجاره اتاق، سرو غذاهای سنتی و محلی، شما می‌توانید صنایع دستی و آثار هنری فرهنگ و منطقه خود را نیز به گردشگران و توریست‌ها عرضه و از این راه نیز کسب درآمد کنید.
ایجاد کسب و کار هرچند کوچک در صنعت گردشگری یک قدم بزرگ در راستای تقویت این عرصه و همچنین حمایت از ورود توریست به کشور خواهد شد. با توجه به این موضوع که امروزه گردشگری یکی از امیدبخش‌ترین فعالیت‌ها برای تولید ناخالص داخلی، جذب نیروی کار و درآمدهای جهانی است.
ایران از جاذبه‌های گردشگردی و تنوع اقلیمی بی‌نظیری برخوردار است که رونق آن با احداث اقامتگاه‌های بوم‌گردی در شهرهای مختلف، باعث بالاتر رفتن جایگاه ارزشی کشور در صنعت توریسم جهان خواهد شد.
طرح توجیهی اقامتگاه‌های بوم‌گردی به دلیل قیمت مناسب، ایجاد اشتغال در شهرهای کوچک و روستاها، آشنایی و معرفی میراث تاریخی و طبیعی مناطق مختلف و گسترش فرهنگ گردشگرپذیری از اهمیت روزافزونی برخوردار بوده که در حال حاضر، سرمایه گذاری روی اقامتگاه‌های بوم‌گردی یکی از گزینه‌های مناسب برای توسعه صنعت گردشگری، اقتصادی و اجتماعی کشور است.
طرح توجیهی اقامتگاه بوم‌گردی، با هدف حمایت از کارآفرینان و علاقه‌مندان برای ورود به این عرصه تهیه شده است که از صفر تا صد اطلاعات مهم و کاربردی این کسب و کار را در اختیار آنان قرار می‌دهد. این طرح شامل موارد زیر است:
– سرمایه اولیه و پیش‌بینی سود حاصله
– تجهیزات مورد نیاز برای راه‌اندازی
– لوازم اداری، اتاق، سالن پذایریی، آشپزخانه و…
– مراحل و مدارک لازم برای دریافت صدور مجوز
– هزینه‌های ثابت و متغیر
– برآورد سرمایه در گردش
– شرایط گرفتن تسهیلات
– شرایط و مراحل بازسازی خانه‌های قدیمی
– شرایط احداث و ساخت اقامتگاه‌های بوم‌گردی
– شرایط فرد متقاضی برای راه‌اندازی
– تعداد نیروی انسانی مورد نیاز
– معرفی مکان‌های مناسب برای احداث اقامتگاه بوم‌گردی
اقامتگاه‌های بوم‌گردی که با هدف جذب گردشگر بیشتر، کمک به رونق اقتصادی، احیای ارزش‌های سنتی و بومی احداث می‌شوند، معمولاً خانه‌های قدیمی و بومی هستند که بازسازی شده‌اند. به همین خاطر می‌تواند برای فردی که ساختمانی بدون استفاده یا بسیار بزرگ دارد، یک کسب و کار با درآمد مناسب را به همراه داشته باشد.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی در ایران که از سال ۹۵ توسط افرادی بومی، راه‌اندازی شده‌اند، امروزه به شدت مورد توجه و استقبال قرار گرفته و برای میزبان‌ها درآمد میلیونی به همراه داشته، این درحالی است که ورود به این صنعت باعث پایداری و ارتقا بوم‌گردی در کشور و رونق گردشگری نیز خواهد شد.
فراموش نکنید که در طرح توجیهی اقامتگاه بوم‌گردی شما به راحتی می‌توانید از زیر و بم این شغل اطلاع یافته و با اطمینان خاطر کسب و کاری با چشم‌اندازی روشن را راه‌اندازی کنید.
